Zespół/Team: Marlena Happach, Dominika Tomaszewska, Marek Happach
Fotografie makiety: Konrad Ćwik (White Studio)
ABSTRACT in English
The city is not only compound of buildings, streets, infrastructure, which create the city space, but also is the space for people – citizens, tourists, employees, commuters. The project which aim is to change one part of the city should include needs and expectations of the citizens. It is very important to respect their right to decide which changes are obligatory and which are optional. That is the reason why our project tries to involve people to whole process of planning.
[nggallery id=1]
A participation is the act of taking part in a process of planning – including citizens but not excluding designers. Materials enclosed to the regulations of the competition gave us good base knowledge about Nowa Praga. Its show that this part of city needs some changes. Drawing conclusions from the research we wanted to know exactly what kind of changes.
We proposed some kind of a survey – consultations – with people who mainly live or work there.
We have indicated 6 basic zones which demand attention. These are undeveloped, devastated or places causing social controversies. For each of these zones we have designed a several solutions that may affect the space in a positive way. We prepared a white model of current state of the street. The whole model was immobile except buildings at the corner of Wileoska and Targowa Street. We show our concepts as mobile colored blocks divided into four categories:
| yellow | Blocks like playgrounds, pitches, kindergartens, benches, arbors, intended for local residents. . |
| orange | Blocks which provide social, educational, cultural services. E. g. community center, university, theatre, cinema. Those buildings should be finance by public finance. |
| red | Blocks like hotel, bank, office building, film studio which give financial profits for Praga and new workplace. |
| green | every green elements of the city as a: green square with small architecture, tapestry of trees, orderly green yards between blocks of flats. |
[nggallery id=4]
Finally we organized three days ‘happening’ in the Wileoska Street. People who were walking down the street or who saw us from their flats could come to us and arrange they own vision of the street by using blocks from those categories. This direct communication with people gave possibility to express new ideas in a different way without using a jargon and drawing technical plans. People could immediately saw the effect of their project and then make changes or even propose absolutely new urban solutions and consult their propositions with designers.
We noticed great interest in this method. We stopped, when we collected 49 opinions, which gave us 40 compositions (some people worked in pairs). That was our base to construct universal model of the changes in Wileoska Street. We are also conscious that our method needs deeper interpretation and detailed consultations.
In conclusion, according to the citizens Wileoska Street shouldn’t be change into more commercial functions but mainly include public functions, like social or cultural. The final project show coherent asymmetrical street with north site divine to shops, cafe in the buildings and green south site of the street with three places:
1. Calm, green, recreation park (the oldest and youngest citizens)
2. Local place with social function like sports hall, audiovisual library and with youth hostel at the east site
3. The biggest place with educational and cultural services (school dance with theatre)
This arrangement seems to look like key with core in the shape of the street, three teeth – places, an ear in the shape of passage which fits in existing space connecting Targowa, Inżynierska i 11 Listopada Street. That arrangement also give possibility to organize new activities during the weekend like rides by horse tram, performances of the street theater, market for artists, craftsmen from other parts of the city.
The main effect of the project is not the final conception, but the method how we achieved it. The method could be commonly used for other projects because people are more educated to participation in transformations of their city – place where they live. On the one hand, citizens can decide about the space of their living area. And on the other hand government of the city can construct cities which are going to be not only good projects but also very useful area.
[nggallery id=2]
Miasto to nie tylko budynki, drogi, infrastruktura i kompozycja przestrzenna, ale także (a może przede wszystkim) ludzie – mieszkaocy, pracownicy, turyści czy nawet przejezdni.
Stając przed zadaniem przeprojektowania istniejącej ulicy, z bogatą historią, gronem mieszkaoców i stałych użytkowników przywiązanych do miejsca nie możemy zignorowad ich prawa do stanowienia o własnym miejscu mieszkania czy życia.
Przedstawiony projekt stanowi próbę włączenia użytkowników przestrzeni do procesu planowania poprzez konsultacje poszczególnych rozwiązao bezpośrednio w terenie.
Zarządzanie miastem oparte na idei partycypacji społecznej jest ideałem wielu mieszkaoców, projektantów, aktywistów i urzędników. Niestety idea ta pozostaje w sferze niezrealizowanych marzeo. Boimy się bierności, niekompetencji i prywaty Nieliczne próby konsultacji traktują odbiorców przedmiotowo – pytania o stosunek użytkowników do miejsca, próby definiowania tożsamości obszaru, analizy sposobu użytkowania dają dobrą podstawę do działao, ale decyzje pozostają w rękach specjalistów i władz.
Jeżeli po obu stronach pojawia się chęd włączenia w proces decyzyjny to problemem pozostają tylko mechanizmy, które pozwolą użytkownikom przestrzeni bezpośrednio wpływad na jakośd swojego otoczenia.
Partycypacja to metoda włączenia użytkownika do procesu projektowania, ale nie zastąpienia projektanta. Z raportu z badao środowiskowych, dołączonego do materiałów konkursowych wynika niezbicie potrzeba zmian – jakich, niestety nie wiemy. Klasyczne ankietowanie jest dobre do tworzenia materiałów wyjściowych, ale nie przekłada się na rozwiązania przestrzenne.
Najistotniejszym elementem proponowanego projektu jest nie tylko koncepcja przekształceo, ale przede wszystkim metoda działania. Nie chcemy tworzyd kolejnego projektu, którego efektem będą piękne obrazki i narysowani ludzie na ulicach. Nasza propozycja to konsultacje na etapie powstawania projektu (po wstępnej analizie potrzeb, ale przed wyłożeniem gotowego rozwiązania, kiedy na uwagi jest już z reguły za późno). Działając poprzez akcję na ulicy, stawiamy na bezpośredni kontakt i pokonujemy barierę odległości (nie trzeba jechad czy iśd chodby do urzędu). Propozycje zmian przedstawiamy na ruchomej makiecie . Praca z makietą umożliwia zmiany na bieżąco – zawsze można dodad nowy klocek i przestawid drzewa. Jednocześnie jest to forma ciekawa plastycznie i rodzaj happeningu, co skutecznie przyciąga uwagę przechodniów. Możliwośd ustawienia czegoś, a nie tylko wypowiedzenia swojego zdania, pozwalają osłabid barierę komunikacyjną związaną z brakiem kompetencji. Taka metoda KONSULTUJE rozwiązania dając swobodę (w pewnych rozsądnych granicach) wypowiedzi. Dzięki natychmiastowej weryfikacji ankietowani mogą zobaczyd w przestrzeni swoje pomysły. Niejednokrotnie osoby deklarujące chęd obsadzenia całego terenu zielenią po obejrzeniu efektu w makiecie uzupełniały program innymi funkcjami. Ujęta w klocki giełda pomysłów pozwoliła w prosty sposób podad informacje: co można, co się zmieści, jakie są bariery techniczne.
METODA KONSULTACJI
Przygotowana na potrzeby akcji makieta przedstawiała stan istniejący w kolorze białym. Ta częśd (z wyjątkiem kamienic na rogu Wileoskiej i Targowej) była nieruchoma. Nasze propozycje przedstawiliśmy w postaci kolorowych transparentnych klocków. Poszukiwaliśmy rozwiązao przestrzennych, które korzystnie wpłyną na przestrzeo a nie tylko na niej pasożytują.
Baza pomysłów podzielona została na cztery grupy:
| żółty | Opracowane z myślą o mieszkaocach. W tej grupie znalazły się funkcje, które mogą podnieśd standard życia: place zabaw, przedszkole, boiska, ławki, altany oraz elementy przestrzenne sprzyjające wydzielaniu przestrzeni sąsiedzkich; kolorem żółtym oznaczyliśmy także budynki, którym przywrócona może byd lub nadana funkcja mieszkaniowa |
| pomarańczowy | Usługi społeczne, kulturalne, edukacyjne, które sprzyjają tworzeniu przestrzeni publicznych. Wśród elementów pomaraoczowych znalazły się usługi o charakterze lokalnym – dom kultury, mediateka i ponadlokalnym – kinoteatr, szkoła wyższa. Obiekty z grupy pomaraoczowej finansowane muszą byd, chodby częściowo z finansów publicznych i jako takie powinny byd ogólnodostępne i pełnid także funkcje przestrzeniotwórcze. Budynki użyteczności publicznej zgodnie z wielowiekową tradycją miejską powinny stanowid element przestrzeni publicznej. |
| czerwony | Tworzone przede wszystkim z myślą o użytkownikach z zewnątrz. Wprowadzenie tych wariantów umożliwi uzyskanie wymiernych korzyści finansowych (za wynajem czy sprzedaż) oraz dostarczy miejsc pracy dla mieszkaoców dzielnicy. Funkcje te np. hotel, bank, biurowce, wielkie sklepy, studia filmowe mogą też podnieśd prestiż miejsca. Założyliśmy, że funkcje zawarte w tej grupie są samofinansujące. |
| zielony | Staraliśmy się wprowadzid do projektu zieleo o konkretnej funkcji. Zielone elementy to: skwery (w wyznaczonym kształcie, ogólnodostępne, oświetlone, z towarzysząca małą architekturą, z wyznaczonymi strefami aktywności dla różnych grup wiekowych); zieleo towarzysząca komunikacji w uporządkowanych i szczelnych szpalerach (podkreślenie kompozycji, bariera akustyczna, latem cieo); zieleo towarzysząca zabudowie (między domami, wewnątrz dziedzioców o funkcja dekoracyjnych). |
[nggallery id=3]
Pracując nad projektem stworzyliśmy wiele wariantów dla każdego miejsca. Już w czasie pierwszych prób z makietą układaną przez osoby spoza zespołu odkryliśmy, że klocków jest bardzo dużo i ułożenie ich na makiecie bez pomocy i opisu jest w zasadzie niemożliwe. Po tych doświadczeniach podzieliliśmy układanie makiety na 4 etapy i dodaliśmy formularze, które umożliwiły ustawianie makiety wg podobnego algorytmu (pytania zadawane były w tej samej kolejności) i pozwoliły zapisad odpowiedzi nie tylko w formie zdjęcia makiety. Wiele osób dodawało własne uwagi czy propozycje rozwiązao dlatego taka forma zapisu w połączeniu ze zdjęciem z makiety okazała się bardzo praktyczna.
W każdym wariancie proponowaliśmy dośd ogólny rodzaj funkcji (komercyjne, społeczne itd.) ale posługiwaliśmy się przy tym konkretnym przykładem np. biurowiec, bank, dom kultury, tak by trafid do każdego rodzaju odbiorców. Proponowane rozwiązania są dośd konkretne (np. budynki powiązane z istniejącymi przy zmianie funkcji) ale zawsze dopuszczaliśmy łączenie wariantów, własne uwagi czy wręcz zupełnie inne propozycje, które oznaczaliśmy dodatkowym opisem na makiecie oraz w formularzu.
PODSUMOWANIE
Dobór elementów według klucza rozwiązao najczęściej wybieranych zawsze generuje jakiś kompromis, byd może po skompilowaniu nie do przyjęcia nawet dla uczestników akcji, dlatego zakładamy ciąg dalszy. Wynik konsultacji powinien byd ponownie zaprezentowany na ulicy i jeszcze (co najmniej) raz skonsultowany przez użytkowników. Nie można tez za jednym zamachem omówid wszystkiego – zaczynamy od rozwiązao przestrzennych, dobór materiałów i małej architektury powinien nastąpid w kolejnym etapie.
Najważniejszym efektem projektu jest nie tylko powstała koncepcja, ale przede wszystkim metoda działania. Ta konkretna powstała dla tego miejsca i tych okoliczności, ale jest elementem szerszej propozycji, którą chcielibyśmy wcielid w życie. Ludzie są coraz bardziej świadomi i kompetentni, dlatego powinni uczestniczyd w przekształcaniu swojego miasta.
Brak albo nieskutecznośd mechanizmów partycypacji społecznej stanowią problem zarówno dla mieszkaoców, jak i dla władz miasta. Wykluczenie z porządku architektonicznego przekłada się w praktyce również na wykluczenie z miejskiej wspólnoty. Nie trzeba formalnych zakazów czy wysokich płotów, aby powstrzymad mieszkaoców przed pojawianiem się w pewnych przestrzeniach. Gdy otoczenie jest nieprzyjazne, często wystarczy brak zachęty. Architektura silnie na nas oddziałuje, a każde spotkanie z tkanką miasta jest rodzajem testu na prawo naszej przynależności – jeśli czujemy się dobrze, to jest to przestrzeo przeznaczona dla nas; jeśli czujemy się wyobcowani, zazwyczaj mamy ku temu powody – nasza obecnośd w danym miejscu jest źle widziana, albo przynajmniej nieprzewidziana. Konfiguracja przestrzeni i prawo do bycia widzialnym w przestrzeni miasta wskazuje, kto ma prawo zabierad głos w sprawach istotnych dla wspólnoty i czyje argumenty są uznawane za prawomocne, a czyj głos albo w ogóle nie jest słyszalny albo jest uznawany za niewarty uwagi bełkot.
Zaktywizowanie mieszkaoców Warszawy jest tym trudniejsze, że dotychczas nie byli zachęcani do brania udziału w konsultacjach i mieli poczucie, że redukuje się ich do roli niemych obserwatorów, których jedynym zadaniem jest docenid powstały projekt. Sprzeciw mieszkaoców wobec zrealizowanej decyzji bywa traktowany jako wyraz niewdzięczności, braku dobrej woli albo przejaw ignorancji, która nie pozwala docenid wizji zespołu urbanistów i architektów. Projekty rewitalizacji przestrzeni, które nie są konsultowane z mieszkaocami i nie zyskują ich sympatii, rzadko wywołują otwarte konflikty społeczne. Zazwyczaj napotykają na niemy protest i są przez nich omijane. Pojawiają się granitowe pustynie, które mieszkaocy starają się przemierzyd jak najszybciej. Mieszkaocy miast nie lubią przestrzeni, które zostały stworzone nie dla ich wygody, ale miały cieszyd oko projektanta lub patrzącego z wysoka urzędnika.
H2 architekci 